@hanswstegeman slaat de spijker op zijn kop. We hebben in NL in een economie gecreeerd waarin een prestigieuze loopbaan en een goed salaris steeds minder uitmaken voor je levensstandaard. Beslissend is nu het vermogen (+ welwillendheid) van je ouders.1/x https://fd.nl/opinie/1382452/vermogen-tot-ontwrichting-ude1cacDOFOB?utm_medium=social&utm_source=linkedin&utm_campaign=SHR_ARTT_20210504&utm_content=opinie

Of je leeftijd, en simpelweg geluk hebben wanneer en waar je je eerste huis kocht. Dit zien we terug in de vermogensontwikkeling van verschillende maatschappelijke groepen in laatste 20 jaar. 2/x

Enkel de rijkste huishoudens hebben hun vermogens zien toenemen. De armste 60% huishoudens waren in 2002 (!) zo'n 15% rijker dan in 2019. 3/x

De gehele toename in vermogen tussen 2002 en 2019 kwam terecht bij huishoudens ouder dan 50 jaar. 4/x

Werkenden waren als groep gemiddeld rijker (!) in 2002 dan in 2019. Alleen gepensioneerden en een gedeelte van de ondernemers gingen er in vermogen op vooruit. 5/x

Logischerwijs werden alleen huizenbezitters rijker. Huishoudens die huren waren in 2019 meer dan 20% armer dan in 2002. 6/x

Er zijn vele oorzaken voor deze verschillen: lage lonen, hoge belastingen op arbeid vs. kapitaal, een continu stroom aan cadeautjes van de overheid aan huizenbezitters, bezuinigingen op overheidstaken en toeslagen die jongeren zwaarder treffen, een vastgelopen pensioensysteem.7/x

Dit heeft nu vooral gevolgen voor vermogensongelijkheid tússen generaties, maar in de komende decennia gaat het vermogen van de oudere generaties doorgegeven worden en zal de ongelijkheid binnen generaties sterk toenemen. Gaan we terug naar de klassemaatschappij van voor WWII.8/x

Maar er zijn ook gevolgen voor de houdbaarheid van de verzorgingsstaat in algemene zin. Werken moet lonen.Grote kans dat geboortes laag zullen blijven, of zelfs zullen afnemen, zolang wonen duurder wordt en de vermogenspositie van jongeren onder druk blijft staan. 9/x

In diepere zin moeten we onszelf een aantal vragen stellen: (1) Wat betekent werken en een carrière nog, als je ouders, en niet je eigen harde werk, je levensstandaard bepalen? (2) Wat betekent solidariteit als de rijken en ouderen via overheidsbeleid steeds rijker worden? 10/x

(3) Wat betekent meritocratie, als tegenover excelleren geen materiële beloning staat? (4) Wat betekent 'de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten' nog, als dit juist omgekeerd lijkt te zijn? Wat betekent de verzorgingsstaat nog, als die grote groepen juist dwarszit? 11/x

Zoals ik al zei. We zijn hier eerder geweest. Voor WWII was de verhouding tussen arbeid en kapitaal in Westerse landen ook scheef. Waren er bijna geen vaste contracten ('dagloner'). Geen zeker pensioen. Huizen waren voor de meeste mensen onbetaalbaar. 12/x

Destijds was er een grote groep renteniers die niet hoefde te werken voor hun levensonderhoud. En het is geen toeval dat we na WWII een verzorginsstaat hebben opgetakeld die al deze ongelijkheden probeerde te adresseren. 13/x

Eenieder die Pikkety's eerste grote boek heeft gelezen (dus niet alleen gekocht), zal deze ontwikkelingen herkennen. En als we niet gauw het roer omgooien verwordt Nederland tot de klassemaatschappij van Balzac en Austen. 14/14