Read on Twitter
Ποιος Θανάσης (1969). Ένα ακόμα κινηματογραφικό «άχτι», ήταν να βρω το ζαχαροπλαστείο του Προκόπη / Νάσου Κεδρακά. Μέχρι που πρόσφατα ψάχνοντας κάτι παντελώς άσχετο... το βρήκα! Ο χώρος όχι μόνο προσδιορίστηκε γεωγραφικά αλλά αποδείχθηκε ότι έχει τη δική του ιστορία. [thread] /1
Στο ζαχαροπλαστείο αυτό γυρίστηκαν 4 σκηνές του Ποιος Θανάσης: Η σκηνή που ο Κεδρακάς ζητά δανεικά από τον Βέγγο, η σκηνή που η Φόνσου «εξολοθρεύει» ένα κομμάτι γαλακτομπούρεκο, η σκηνή με την «απάτη του υφάσματος» και η σκηνή που ο Βέγγος δείχνει στον Κεδρακά το δαχτυλίδι. /2
Απάντηση: Στο Ποιος Θανάσης βρισκόμαστε στην πλατεία Παπαλουκά των Άνω Πατησιών, στην περιοχή που πολλοί γνωρίζουν ως Κυπριάδου. Πρόκειται για το ζαχαροπλαστείο «Η Άνοιξις» της οικογένειας Σχίζα, στη γωνία Μαρκορά και Χαλεπά. Εδώ σε μια σπάνια φωτογραφία της δεκαετίας του ’50. /3
Βρισκόμαστε στην καρδιά της συνοικίας Κυπριάδου που σχεδίασε ως πρότυπη κηπούπολη ο Επαμεινώνδας Κυπριάδης (1888-1958), περιοχή που φιλοξένησε επιφανείς κατοίκους από τον εικαστικό χώρο. Η πλ. Χαλεπά που πλέον ονομάζεται πλ. Παπαλουκά είναι μία από τις 5 πλατείες της περιοχής. /4
Η φωτογραφία [από το αρχείο του Ιώνα Πικιώνη, γιου του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη] έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με τα πλάνα του Ποιος Θανάσης, κι ας τραβήχτηκε 10 και πλέον χρόνια πριν. Το ταχυδρομικό κουτί, τα καφάσια στην είσοδο, τα τσιμεντένια ανοίγματα για φύτεμα δέντρων. /5
![Η φωτογραφία [από το αρχείο του Ιώνα Πικιώνη, γιου του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη] έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με τα πλάνα του Ποιος Θανάσης, κι ας τραβήχτηκε 10 και πλέον χρόνια πριν. Το ταχυδρομικό κουτί, τα καφάσια στην είσοδο, τα τσιμεντένια ανοίγματα για φύτεμα δέντρων. /5](https://pbs.twimg.com/media/Egc7TGnWkAEO7lq.jpg "Η φωτογραφία [από το αρχείο του Ιώνα Πικιώνη, γιου του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη] έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με τα πλάνα του Ποιος Θανάσης, κι ας τραβήχτηκε 10 και πλέον χρόνια πριν. Το ταχυδρομικό κουτί, τα καφάσια στην είσοδο, τα τσιμεντένια ανοίγματα για φύτεμα δέντρων. /5")
Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε στον κινηματογράφο την πλατεία Παπαλουκά και το ζαχαροπλαστείο. Στο Δρ Ζι-Βέγγος (1968) ο Παπαγιαννόπουλος «καταδιώκει» τον Βέγγο διασχίζοντας την πλατεία. Στο βάθος βλέπουμε τα ίδια μαγαζιά: το γωνιακό κρεοπωλείο και το ζαχαροπλαστείο. /6
Στην ταινία Ο Κόσμος Τρελάθηκε (1967) έχουμε πολλά πλάνα από την πλατεία. Ο οίκος μόδας που βλέπουμε είναι επί της πλατείας, στο κτήριο της οδού Χαλεπά 7 που μέχρι πρότινος φιλοξενούσε παιδικό σταθμό του Δήμου Αθηναίων (και πολύ πιθανώς δύσκολα θα γλιτώσει την κατεδάφιση). /7
Στην ταινία Ο Ουρανοκατέβατος (1965) βλέπουμε την περιοχή και το κτήριο με το ζαχαροπλαστείο από την «αντίθετη» κατεύθυνση, σε μια λήψη της οδού Χαλεπά από τη γωνία με την οδό Νικολόπουλου. Πρακτικά βλέπουμε την πίσω όψη του επίμαχου κτηρίου και (νοητά) την πλατεία στο βάθος. /8
Ας επιστρέψουμε όμως στο παλιό ζαχαροπλαστείο του Ποιος Θανάσης. Πριν χρόνια μετατράπηκε σε καφέ, ενώ το κρεοπωλείο έγινε μεζεδοπωλείο. Η όψη του ισογείου έχει αλλάξει ριζικά με στέγαστρα και τραπεζοκαθίσματα. Πρακτικά στο ισόγειο έχουν μείνει στη θέση τους μόνο οι κολώνες. /9
Απέναντι από το ζαχαροπλαστείο, γωνία Χαλεπά & Μητσάκη, ήταν το σπίτι/εργαστήριο του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά. Το μοντέρνο κτίσμα που σχεδίασε ο Δημήτρης Πικιώνης (ο οποίος ζούσε ως το 1958 λίγο πιο πέρα, Μαρκορά & Βυζιηνού) έχει κατεδαφιστεί. Ευτυχώς διασώζονται τα πλάνα. /10
Το ζαχαροπλαστείο Σχίζα λειτουργεί ως και σήμερα. Μετακόμισε όμως σε νέο κτήριο στη γωνία της πλατείας με την οδό Μητσάκη, εκεί όπου παλιότερα ήταν ένα σπίτι με κεραμοσκεπή. Στον όροφο αυτού του σπιτιού ζούσε ο διαβόητος αρχηγός της ΕΣΑ, ο πραξικοπηματίας Δημήτρης Ιωαννίδης. /11
Ο κ. Άγγελος Σχίζας συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση στο ζαχαροπλαστείο. Το μόνο που διασώζεται από το παλιό κατάστημα είναι η κλασσική ζυγαριά που βλέπουμε και στην ταινία. Μου παραχώρησε ευγενικά τη φωτογραφία του Πικιώνη και μου έδωσε και μερικές ακόμα πληροφορίες... /12
Οι σκηνές στο Ποιος Θανάσης είναι γεμάτες από brand της εποχής (πολλά αντέχουν ως σήμερα): Αλλατίνη, Άλφα, Μερέντα, Ήβη, Gancia, Amstel, Fix, Schweppes κτλ. Όπως θυμάται ο κ. Σχίζας δεν ήταν «τοποθέτηση προϊόντος» αλλά για το εσωτερικό του μαγαζιού με ό,τι πουλούσε τότε. /13
Τέλος, ο κ. Σχίζας θυμάται ότι το κατάστημα "έκλεισε" μια βδομάδα για γυρίσματα. Πιθανώς να ισχύει εν μέρει. Στα πλανά βλέπουμε ημερολόγιο στον τοίχο να δείχνει 3/2/69 και 10/2/69. Καθότι και οι δύο ημέρες ήταν Δευτέρα, μάλλον βόλεψαν για γύρισμα λόγω της αργίας των θεάτρων. /14
Κλείνοντας μερικά credits: Ταυτοποίηση σημείου για τον Ουρανοκατέβατο: teacher/retromaniax. Ταυτοποίηση σημείου για το Ο Κόσμος Τρελάθηκε: antononvar/retromaniax. Πηγές για τις φωτογραφίες αναφέρονται όπου ήταν γνωστές. Σύγχρονη φωτογράφιση και σύνθεση από τον υποφαινόμενο. /15
Φινάλε για τη βόλτα στην πλ. Παπαλουκά του 1968 με μια πανοραμική σύνθεση της πλατείας από το Δρ. Ζι-Βέγγος. Ο Ελληνικός κινηματογράφος παραμένει αστείρευτη πηγή οπτικής τεκμηρίωσης, κρύβοντας σπάνια ντοκουμέντα για ένα "ταξίδι στο παρελθόν". Όρεξη να έχουμε να ψάχνουμε... /end
